SIRA DIŞI DÜŞÜNME KONUSUNDA NOTLAR

Bir kurumun denetim birimine Sıra dışı Düşünme Teknikleri”ni anlattım. Verimli bir program oldu. Konuşma içinde geçen bazı düşüncelerden notları paylaşmak istedim.

**

Başka ülkelerde Rodin’in düşünen adam heykeli üniversite, sergi ve müzelerde sergilenirken bizde neden akıl hastanesinin önünde sergileniyor? Acaba bilinçaltımıza “düşünme kafayı sıyırırsın” diye bir mesaj mı verilmek isteniyor? Belki de bu nedenle düşünmeyi netameli (içinde gizli tehlike barındıran) bir durum olarak algılıyoruz.

**

Beynimiz vücudumuzun %2 si oranında iken enerjimizin %20 sini kullanıyor. Hacminin on katı enerji tükettiği için sürekli tasarruf tedbirlerine başvuruyor. Fazla enerji harcamamak için yeni bir şey düşünmüyor yeni bir deneme yapmıyor, alışkanlıklarla durumu idare ediyor. Bu hayatı kolaylaştırıyor ama bizi mutlu etmiyor, gelişmeyi de sağlamıyor. Beynin sıra dışı düşünmelerle yeni fikirlere yelken açması, böylelikle dopamin, seratonin ve dolayısıyla endorfin hormonlarını tetikleyerek bizi mutlu etmesi, gelişmeye de katkı da bulunması gerekir. Beyin ancak gerçek performansını bu şekilde gösterebilir.

**

Sıra dışı düşünmelerle alanında zirve yapmış insanlarla yarışmayacağız. O zirvelerin üstüne kendi sıra dışı düşüncemizi ekleyerek yeni bir zirve oluşturmalıyız. Bu bir çeşit inovasyon sayılır. Yani bir icadı değiştirerek, geliştirerek, yenileştirerek farklı bir ürün ortaya koymak. Bu sanat, felsefe ve bilim alanında olabilir.

**

Sıra dışı düşünme insanın doğasında vardır. Eğer insan bu yeteneğini kullanmıyorsa potansiyelini zayi ediyor demektir.

**

Kullanılmayan organ işlevini kaybeder. Beynimizin işlevi sadece biyolojik ihtiyaçlarımızı karşılamak değil, aynı zamanda değişmek ve gelişmektir. Böylelikle diğer canlılardan ayrılırız.

**

Hata yapmaktan ve başarısız olmaktan korkmak bizi yeni adımlar atmaktan alıkoyar. Hatalar ve başarısızlıklar yeni başarıların merdivenidir. Başarıyı kutsamak, başarısızlığı lanetlemek akıllı bir yol değildir. Zihin bu önyargılardan özgürleştikçe cesur adım atacak ve zirveyi zorlayacaktır.

**

Hayal gücümüz ve sıra dışı düşünmemiz çocukken daha güçlü iken, büyüdükçe bu yeteneğimizi kaybediyoruz. Çünkü büyüdükçe gerçekliğini sorgulamadığımız sosyal kabuller önümüzde duvar oluyor.

**

Sıra dışı düşünmekten ziyade eleştiriyi daha çok benimsiyoruz. Çünkü önümüzde bir hazır bir şey var. Ve onu eleştirdikçe kendimize üstünlük duygusu yüklüyoruz. Sıra dışı düşünmek henüz mevcut olmayan yeni bir şey düşünmektir. Bu zordur, beynin daha çok çaba göstermesi gerekir.

**

Beynimize ne kadar çok veri, bilgi ve uyarıcı yüklersek o oranda sıra dışı düşünmeyi çoğaltabiliriz. Sürekli yeni renkler, sesler, nesneler, insanlar, fikirler girmeli ki üretimde çeşitlilik artsın.

**

Kendimize dışardan bakmanın önemli bir yolu da hobi edinmektir. Hobi; içinde aktif olarak bulunduğumuz kendimizi geliştiren etkinliklerdir. Hobi mesleğimizle etkileşime geçerek yeni sentezlere ulaşabiliriz. Hobi olarak yazarlığı olan bir müfettiş bir sanat eseri gibi rapor yazabilir.